In mijn praktijk krijg ik geregeld de vraag hoe te reageren op pestgedrag. Er zijn aardig wat tips te vinden over omgaan met pesten. Een veel gegeven tip is dat het kind zich weerbaarder moet opstellen. Maar hoe doe je dat weerbaar opstellen? Een stappenplan hoe te handelen op het moment dat er gepest wordt.

Een weerbaarheidstraining helpt, alleen tussen het moment van inschrijving voor de cursus en het afronden ervan zit al snel een paar maanden waarin het pesten wellicht doorgaat. Hoe eerder het kind weet hoe het kan reageren op pestgedrag, hoe beter. Daarom een verkort stappenplan dat ervoor kan zorgen dat het kind weet hoe te handelen op het moment dat het wordt gepest.

Iedere stap is belangrijk, de oefeningen ook. Het kind moet in staat zijn dit ook onder druk te kunnen doen, dus oefen zoveel mogelijk.

Stap 1 – Aankijken

Klinkt simpel, maar is soms moeilijker dan je zou denken. Eigenlijk is het heel logisch, een kind dat naar beneden kijkt als het voor zichzelf opkomt is moeilijk serieus te nemen door de pester.

Oefening

Laat het kind iedereen in de ogen kijken in alle situaties. Thuis aan tafel bij het avondeten als iemand iets zegt, de caissière in de supermarkt bij het afrekenen, mensen die zich voorstellen en bij het begroeten van de buurvrouw. Geef het kind de opdracht  om van alle mensen de oogkleur te benoemen.

Stap 2 – Stevige houding

Rechtop staan, schouders recht en met beide benen op de grond. Het zorgt voor een zelfverzekerde houding, waardoor de boodschap beter overkomt.

Oefening

Zeg het kind stevig te gaan staan. Geef het een zacht duwtje. Je voelt of het kind echt stevig staat of niet. Laat het kind denken dat het zo stevig staat als een huis of zo stevig als een boom met al zijn wortels in de grond. Geef het weer een zacht duwtje, je zal het verschil merken. Oefen dit vaker.

Stap 3 – Duidelijk praten

Een onverstaanbaar,  zacht klinkend antwoord wordt afgedaan als geen antwoord. Dus duidelijk en hardop praten.

Oefening

Laat het kind zichzelf voorstellen, hou het simpel: “Ik heet (naam), ik ben (leeftijd) jaar en ik hou van (een hobby). Ga steeds verder weg in de kamer staan en laat het kind doen alsof het zichzelf aan een grote groep moet voorstellen en de mensen achterin de ruimte het ook moeten kunnen horen.

Als je wilt dat je kind het beter doet, zeg dan dat het goed was èn dat als het kind er iets aan verandert het nog veel beter kan. Let daarbij op het aankijken, het stevig staan en het stemvolume. Hou ook de houding in de gaten. Het friemelen met de handen kan worden voorkomen door het kind de ene hand in de andere te laten rusten.

Stap 4 – Direct verbaal en non-verbaal reageren op pestgedrag

Een veel gehoord advies is negeren, dat is wel moeilijk en geeft vaak een gevoel van afgang. Anderen laten het kind meteen naar de leerkracht of leidster te gaan. Dit kan in sommige gevallen het beste zijn, maar werkt vaak niet voldoende of het zelfs averechts. Wat kan het kind wel doen?

De stevige houding aannemen, de pester in de ogen kijken en luid genoeg vragen:

- “ik vind het niet leuk dat je dat doet, wil je daar mee ophouden?”

- Als het doorgaat zegt het slachtoffer voor de tweede keer: “ik vind het niet leuk, wil je daar mee ophouden?”

- De kans is groot dat dit nog steeds niet helpt, laat het kind dan zeggen: “Ach zoek het uit!”

- waarna het kind zich omdraait en wegloopt NAAR EEN ANDER KIND. Dat laatste is heel belangrijk.

Oefening

Met behulp van een rollenspel met het liefst minimaal 3 personen. Zeg vervelende dingen tegen het kind (niet te voorzichtig want dat zijn pesters ook niet). Je kan bijvoorbeeld zeggen “wat een stom shirt heb je aan, zeker van je zus gekregen”. Ga door met vervelende dingen zeggen, net zo lang tot het kind twee keer de vraag heeft gesteld ermee op te houden, heeft gezegd “Ach zoek het uit” EN naar een ander persoon is gelopen.

Volg het stappenplan en je zal zien dat de situatie na wat praktijkoefening enorm kan verbeteren.

Er zijn nog veel dingen die je het kind duidelijk kan maken, waardoor de houding tegenover de pesters kan worden verbeterd. Hoe kan je als ouders je kind ondersteunen als het wordt gepest?